Ortadoğu'nun Fon Müziği: Azam Ali

Radikal İki, Nisan 2011

İran’da doğmuş, Hindistan’da büyümüş, Amerika’ya göç etmiş, Kanada’da yaşıyor. Gerçekten armağan edilmiş bir yeteneğe sahip. Hani ecnebilerin “gifted” dediği cinsten. Sesinin enstrümana ihtiyacı yok aslında, Amerikan Billboard’un da dediği gibi onun sesi, “unutulmaz ve müthiş bir enstrüman” gibi. Ama yine de şarkılarında ud, keman, gitar, zil ve tefler alttan alttan, ağır ağır çalınıyor. Arada sırada kulağınıza çarpan “doğadan” sesler üzerinizde meditasyon etkisi yapıyor. Daha önce Vas ve Niyaz isimli projeleriyle tanıdığımız, birkaç yıl önce Babylon sahnesinde izleme fırsatı bulduğumuz, “Doğu’nun kızı”, new age müziğin yetenekli ismi Azam Ali, yeni albümü ‘From Night to the Edge of Day’de Ortadoğu’dan türküler söylüyor. Ali’nin çıkar çıkmaz iTunes listelerinde bir numaraya oturan bu son albümünde iki de Türkçe ninni var. Biri -tabii ki- ‘Dandini’ diğeri de ‘Nenni Desem’. Azam Ali’nin bizim klasik ninnilere kattığı “ruhani” havayı mutlaka duymalısınız. Ama önce buyrun, Kanada’da yaşayan Azam Ali’nin “orası benim yüreğimin olduğu yer” dediği Doğu özlemi ve müziği hakkında anlattıklarını okuyun. 

İran doğumlusunuz, Hindistan’da büyüdünüz, Kanada’da yaşıyorsunuz. Köklerinizi bir yerlerde bırakmak nasıl bir duygu? Vatanını terk etmek kimse için kolay bir seçim değil tabii. İnsanın ülkesi bir noktada annesi gibi, sadece bir tane var ve o yüzden de çok değerli. Ancak benim seçeneğim yoktu çünkü annem beni İran’daki siyasi durum yüzünden Hindistan’da bir okula gönderdiğinde dört yaşımdaydım. Daha sonra İran Devrimi gerçekleşti ve biz ailecek Amerika’ya göçtük. Açık söylemek gerekirse, müzikle tanışana kadar kendimi hiçbir yere ait hissetmiyordum. Daha çok “kayıp” gibi hissediyordum. Evimi önce müzikte buldum, sonra da kocam ve oğlumda.

Müziğinizdeki Doğu etkisi açık. Peki Batının etkisi nedir? Ya da çokkültürlülük müziğinizi nasıl etkiledi desek daha doğru galiba. Amerika’da yaşamaktan hiçbir zaman mutlu olmadım. Tabii ki çok güzel deneyimlerim ve fırsatlarım oldu ama orası benim için asla bir “yuva” olmadı. Hem sosyal hem de politik nedenlerle benim için bir yuva olamazdı orası. Ve 11 Eylül’den sonra, biliyorsunuz, Amerika’daki Ortadoğulu insanlar için hayat daha da zorlaştı. 11 Eylül’den sonra eşimle birlikte Kanada’ya yerleştik. Ancak deneyimlerime dayanarak söyleyebilirim ki, insanoğlu her yerde aynı. Her yerde zeki insanlar da var, aptallar da. İyiler de var, kötüler de. Tüm bu deneyimler şarkılarıma mesaj olarak yansıdı, beni bu şekilde etkiledi diyebilirim. 

Müziğiniz insanda bir meditasyon etkisi yapıyor. Peki, siz bunu yaratan kişi olarak dengeli bir kişiliğe sahip misiniz? Müziğimin birkaç dakikalığına da olsa insanlara huzur vermesi beni sevindiriyor. Çok isterdim ama ben o kadar da dengeli bir ruha sahip değilim. Sanırım bana meditatif müzik yaptıran yanım tam da burası. 

Son albümünüz ‘From Night to the Edge of Day’, ninnilerden oluşuyor. Neden ninnilerden oluşan bir albüm yapmak istediniz? Aslında bu albümü yapmama oğlum Iman sebep oldu. Onun ülkesinden uzakta doğup büyümesi beni çok üzüyor. Bu yüzden onun için, Ortadoğu’dan çeşitli etnik grupların ninnilerinden oluşan bir albüm yapmaya karar verdim. Çünkü oğlum nereden geldiğini ve bizim o güzel topraklarımızda nasıl zengin bir medeniyetin olduğunu bilsin istedim. 

Albümde iki tane de Türkçe ninni var. Bunları nasıl seçtiniz? Türkiye ve İran’ın kültürleri o civardaki tüm ülkelerden daha çok benziyor birbirine. Belki de bu yüzden Türkiye’yi çok seviyorum. Müzikal açıdan da bu böyle. Sahnede Türkçe şarkılar söylemeyi seviyorum, bu yüzden albüme de aldım. Bir de İstanbul’dan saz virtüözü Ulaş Özdemir çok yakın arkadaşımdır, şarkı seçimlerinde ve kelimelerin doğru telaffuzunda o bana çok yardım etti. Ona güvenim sonsuzdur çünkü müzik sevgisi çok saf ve içtendir. 

Türkiye’den ilham aldığınız isimler var mı? Tabii. Sabahat Akkiraz, Kardeş Türküler, Muharrem Temiz, Erdal Erzincan, Göksel Baktagir, Sezen Aksu bunlardan bazıları. Çağdaş müzisyenlerden Mercan Dede ve Orient Expressions’ı da çok beğeniyorum.